Zbrojnik Hypancistrus zebra

Fragment artykułu: Joanna i Paweł Zarzyńscy: Hypancistrus zebra – legendarny zbrojnik. Opublikowano drukiem w Magazynie Akwarium nr 4/2008 (71).

Dzisiaj, w XXI wieku, akwarystyka jest czymś więcej niż tylko wspaniałym hobby zapewniającym relaks, odprężenie psychiczne i odskocznię od ciężkiej, codziennej pracy. Ponieważ rozległe rejony kuli ziemskiej są narażone na zniszczenie poprzez przemysł, wycinanie lasów i inne formy degradacji środowiska naturalnego pochodzące z nich ryby stanowią swoisty rezerwuar genów mogący stanowić jedyną szansę na przetrwanie wielu skrajnie zagrożonych gatunków. Tak więc akwarystyka powinna pełnić rolę ochronną i przyczyniać się do ich zachowania dla przyszłych pokoleń. Niestety, niekiedy bywa jednak zupełnie na odwrót. Zdarza się bowiem, że nadmierny popyt na określony gatunek ryby odławianej w naturze prowadzi ją na skraj zagłady. Najlepszym tego przykładem jest piękny zbrojnik Hypancistrus zebra znany jako L46. Ta wspaniała ryba zamieszkująca ograniczony odcinek brazylijskiej rzeki Rio Xingu odkryta przed niespełna 20 laty stała się ofiarą swej własnej urody. Akwaryści na całej kuli ziemskiej do tego stopnia oszaleli na jej punkcie, że rząd Brazylii musiał wprowadzić całkowite embargo na jej odławianie. W chwili obecnej niewielka podaż osobników urodzonych w niewoli w stosunku do ogromnego na nie popytu sprawia, że maleńkie, 2-centymetrowe okazy osiągają w Europie zachodniej cenę 150 euro, zaś w Polsce nawet 600-1000 zł czyniąc z nich jedne z najdroższych słodkowodnych ryb akwariowych.

Początek legendy
Według oficjalnych danych pierwsze doniesienia na temat tajemniczego czarno-białego zbrojnika z Rio Xingu pochodzą z 1989 r. z relacji R. Stawikowskiego. Jednak nie jest wykluczone, że pojedyncze egzemplarze trafiły do akwariów już dużo wcześniej (słynny niemiecki ichtiolog i podróżnik, odkrywca setek gatunków ryb – Heiko Bleher – wspominał mi kiedyś w rozmowie, że odławiał te ryby już w latach siedemdziesiątych – przyp. aut.). Ich naukowego opisu dokonali w 1991 r. Isbrücker i Nijssen nadając im miano Hypancistrus zebra. Równolegle niemieckie czasopismo DATZ, znane ze stworzenia handlowej numeracji zbrojników (litera „L” wraz z kolejnym numerem) nadało im numer L46. Wkrótce potem pierwsze ryby trafiły do Europy i wywołały sensację wśród akwarystów. Tak narodziła się legenda tego zbrojnika która trwa nieprzerwanie do dzisiaj.