ArtykułyEncyklopedia

Grzybienie („lilie wodne”) (Nymphaea spp.)

Grzybienie („lilie wodne”) (Nymphaea spp.)

Opis: uprawiane w oczkach wodnych liczne odmiany grzybieni są formami hodowlanymi uzyskanymi w wyniku selekcji i krzyżowań wielu różnych gatunków roślin z rodzaju Nymphaea. Odznaczają się one posiadaniem charakterystycznych, talerzykowatych liści pływających na powierzchni wody osadzonych na długich, mięsistych ogonkach. Ich powierzchnia jest błyszcząca i skórzasta, zaś barwa zależy od odmiany rośliny i może wahać się od żółtawej, poprzez zieloną o różnym nasyceniu koloru, po łaciatą, marmurkową, a nawet brunatną lub czerwoną. Największą ozdobą rośliny są okazałe kwiaty również pływające na powierzchni wody. Tworzą się one od początku lata do wczesnej jesieni. Pierwsze kwiaty pojawiają się zwykle wtedy, gdy temperatura wody osiągnie 15-16°C. Kwiaty otwierają się wczesnym rankiem i zamykają po południu. Pojedynczy kwiat żyje od 3 do 5 dni. W jednym sezonie wegetacyjnym okazały grzybień jest w stanie wyprodukować do 20 kwiatów i do kilkudziesięciu liści. Barwy kwiatów są niebywale zmienne i zależą od odmiany rośliny. Znane są grzybienie o kwiatach białych, żółtych, różowych, czerwonych, fioletowych, niebieskich, itp. W handlu spotyka się bardzo wiele odmian tych roślin. Z grubsza można podzielić je na trzy grupy pod względem wielkości na: duże, średnie i miniaturowe. Do najbardziej znanych dużych odmian należą: „Alba”, „Albida”, „Attraction”, „Hollandia”, „Marliacea Chromatella”, „Marliacea Rosea”, „Mayla”. Przykładowe odmiany średnie to: „Colonel A. J. Welch”, „Colorado”, „Colossea”, „Escarboucle”, „Rose Arey”, „Sioux”. Do odmian małych należą m.in.: „Aurora”, „Pygmaea Alba”, „Pygmaea Helvola” i „Walter Pagels”. Szczególnie zasłużonym hodowcą grzybieni był żyjący na przełomie XIX i XX w. francuski miłośnik tych roślin Joseph Bory Latour-Marcilac z Akwitanii, który uzyskał bardzo wiele nowych odmian.

Warunki uprawy: najwłaściwszym sposobem uprawy grzybieni jest sadzenie ich w ażurowych koszach lub pojemnikach wyłożonych specjalną geowłókniną albo jutą i wypełnionych żyznym podłożem (ziemia ogrodowa z domieszką gliny i torfu). Pojemniki należy ustawiać w oczku, najlepiej w miejscu silnie nasłonecznionym z dala od fontann i wodotrysków (padające na liście i kwiaty krople wody powodują ich uszkadzanie), na głębokości zależnej od wielkości uprawianej odmiany. W przypadku odmian dużych wysokość słupa wody pomiędzy górną krawędzią pojemnika a powierzchnią zbiornika powinna wynosić 80-100 cm, dla odmian średnich 50-80 cm, zaś w przypadku odmian miniaturowych – 40 cm. Sadzenie najlepiej jest przeprowadzać wczesną wiosną jeszcze przed rozpoczęciem wegetacji, grzybienie posadzone później mogą to odchorować. Okazy młode należy umiejscawiać w odpowiednio płytszych miejscach i stopniowo wraz z ich wzrostem przesuwać w coraz głębsze rejony stawu. W jednym koszu najlepiej sadzić lilie jednej odmiany, ew. spokrewnionych odmian o podobnych wymaganiach. W dużych oczkach można również sadzić grzybienie bezpośrednio na dnie, obciążając fragmenty ich kłączy np. poprzez włożenie do siatkowanego worka z kilkoma kamieniami). Pierwsze wyrastające z nowo posadzonych grzybieni liście często są zdeformowane, skarlałe lub ciemnobrunatne i dopiero kolejne osiągają właściwy dla danej odmiany rozmiar, kształt i barwę. Bieżąca pielęgnacja polega na regularnym usuwaniu żółknących i obumierających liści oraz przekwitających kwiatów (to ostatnie nie dotyczy odmian „Colonel A. J. Welch” oraz „Sulphurea”, u których opadające na dno przekwitnięte kwiaty przekształcają się w bulwy dające początek nowym roślinom, które w następnym sezonie można oddzielić od rośliny matecznej). Najlepiej posługiwać się przy tym sekatorem na wysięgniku i osęką pomocną do przyciągania martwych liści, które następnie obrywamy. Co kilka lat należy dokonać podziału zbyt rozrośniętych kłączy – widoczną oznaką „ciasnoty” w koszu lub pojemniku jest wyrastanie ponad wodę normalnie pływających po jej powierzchni liści i kwiatów. W tym celu najlepiej wczesną wiosną należy wydobyć pojemnik z grzybieniami z oczka i ostrym nożem pociąć nadmiernie rozrośnięte kłącza, przenosząc część z nich do nowych koszy. Miejsca cięć trzeba zabezpieczyć, zanurzając je na chwilę w silnym roztworze nadmanganianu potasu lub posypując sproszkowanym węglem drzewnym. W przypadku słabego wzrostu nowo  posadzonych roślin (zwłaszcza w niedawno założonych i jeszcze ubogich w substancje odżywcze oczkach) wskazane jest nawożenie roślin przy pomocy specjalistycznych nawozów dla roślin oczkowych. Zimowanie jest niekłopotliwe, zwłaszcza w głębokich oczkach wodnych. Wystarczy zadbać, aby kosz z kłączami rośliny znajdował się na głębokości zabezpieczającej go przed zamarznięciem, a więc co najmniej 50 cm pod powierzchnią wody. W tym celu kosze z odmianami miniaturowymi jesienią należy przesunąć w nieco głębsze położenie. Roślina doskonale zimuje pod lodem i wiosną wypuszcza nowe liście. W przypadku małych oczek przemarzających zimą lub likwidowanych jesienią kłącza można przezimować np. w piwnicy w dużym naczyniu z wodą.  Niektóre wyjątkowo wrażliwe, egzotyczne odmiany grzybieni źle znoszą nasz klimat i na zimę trzeba zabierać je do zamkniętego pomieszczenia. Grzybienie są wrażliwe na szkodniki owadzie oraz choroby o podłożu grzybiczym. Bywają również uszkadzane w czasie intensywnych opadów deszczu, a zwłaszcza podczas gradobicia.

Rozmnażanie: wegetatywnie przez podział nadmiernie rozrośniętego kłącza. W przypadku odmian „Colonel A. J. Welch” oraz „Sulphurea” również za pomocą sadzonek powstających na bulwach wyrastających z opadłych na dno przekwitniętych kwiatów.

Wykorzystanie: roślina wodna o liściach i kwiatach pływających po powierzchni wody. Jedna z najpiękniejszych i najlepiej znanych roślin stawowych. Jej liście i kwiaty stanowią niekwestionowaną ozdobę każdego oczka wodnego. Bogactwo dostępnych w handlu form pozwala wybrać grzybienie odpowiednie do stawu o dowolnej wielkości. Ocieniając wodę, powoduje ograniczenie wzrostu glonów oraz stwarza korzystne warunki dla mieszkańców oczka wodnego. (js)

Pokaż więcej

Powiązane artykuły

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Sprawdź również
Close
Back to top button