Wiązówka błotna (Filipendula ulmaria)
Wiązówka błotna (Filipendula ulmaria)
Opis: gatunek rodzimy. Zamieszkuję Eurazję od Chin, Mongolii i Syberii po północną i środkową Europę. W Polsce jest rośliną bardzo pospolitą. Porasta skraje wilgotnych łąk, obrzeża zbiorników wodnych, brzegi rowów. Szczególnie często występuje wśród zarośli wierzbowych. Jest okazałą byliną wyrastającą z grubego, zdrewniałego kłącza i osiągającą ponad 150 cm wysokości (w oczku wodnym z reguły nie przekracza 80 cm). Jej łodygi są sztywne, nagie, stosunkowo kruche i rozwidlają się na liczne odgałęzienia. Porastają je nieparzyście pierzaste lekko pofałdowane liście z listkami o ząbkowanych brzegach posiadające ząbkowane, częściowo przyrośnięte do łodygi przylistki. Kształt liści bywa stosunkowo zmienny w zależności od warunków, w jakich rozwija się roślina (a w szczególności od ilości docierającego do niej światła). Górna strona listków jest ciemnozielona, zaś dolna jaśniejsza, mniej lub bardziej filcowata. Od czerwca do sierpnia roślina kwitnie, wytwarzając małe, białawe lub kremowe kwiaty skupione w okazałych kwiatostanach zwanych wierzchotkami dwuramiennymi. Kwiaty wydzielają wyraźny, waniliowy zapach przywabiający zapylające je owady. Nie wytwarzają nektaru, ale produkują duże ilości pyłku. Po przekwitnięciu w ich miejscu tworzą się owoce w postaci niełupek zawierających po jednym nasieniu.
Warunki uprawy: roślinę tę najwygodniej jest uprawiać w obszernych pojemnikach wstawionych do oczka wodnego i zanurzonych na 5-15 cm w wodzie. Można również sadzić ja bezpośrednio do wilgotnej gleby. Najlepiej rośnie w żyznym podłożu z dodatkiem gliny i torfu. Preferuje półcień, a nawet cień, choć może rozwijać się także na bardziej nasłonecznionych stanowiskach. Bieżąca pielęgnacja polega na usuwaniu żółknących, schnących oraz uszkodzonych lub połamanych łodyg. Roślina zimuje w postaci kłącza. W warunkach hodowlanych uzyskano szereg odmian różniących się od siebie przede wszystkim wielkością i barwami kwiatostanów oraz kolorami liści. Do najczęściej uprawianych należą: „Variegata” (ma plamiste liście), „Aurea” (liście są żółtawe) oraz „Rosea” (tworzy różowe kwiatostany). Niestety, większość z nich jest bezpłodna i można rozmnażać je tylko wegetatywnie.
Rozmnażanie: wegetatywne, przez podział rozrośniętego, zdrewniałego kłącza. W przypadku dzikiej odmiany rośliny możliwe jest również rozmnażanie poprzez wysiew nasion.
Wykorzystanie: roślina błotna. Doskonale nadaje się zwłaszcza do średnich i większych oczek wodnych, którym nadaje „dziki”, naturalny wygląd. Wiązówka błotna jest też cenioną rośliną leczniczą znaną już w średniowieczu. Do celów medycznych pozyskuje się jej kwiaty zawierające m. in. olejki eteryczne, flawonoidy, garbniki i glikozydy (w tym salicynę). Napary z ich suszu mają działanie przeciwgorączkowe, napotne, przeciwreumatyczne i moczopędne. Dawniej roślinę stosowano również jako środek przeciwkrwotoczny, przeciwpasożytniczy oraz zwalczający biegunkę. Posiada liczne nazwy ludowe, m. in. „królowa łąk”, „kozia broda”, czy „kropidło wodne”. (js)