Ekosystem akwarium pod mikroskopem

Fragment artykułu: Piotr Mikuła: Ukryte piękno w mikroskali, czyli o bogatym świecie obserwacji mikroskopowych. Opublikowano drukiem w Magazynie Akwarium nr 6/2023 (202).

Bliskie spotkanie
Pewnego wieczoru zasiadłem do mikroskopu bez większych nadziei. Miałem rozpędzone dosyć uciążliwe ustawienie z podwójną imersją, z którego chciałem jeszcze raz skorzystać przed przekonfigurowaniem mikroskopu. Podwójna imersja oznacza, że zarówno kondensor, jak i obiektyw połączone są olejkiem imersyjnym odpowiednio od dołu i od góry ze szkiełkiem z preparatem. Daje to największą rozdzielczość, jaką można uzyskać w klasycznej mikroskopii optycznej. Olejek imersyjny to zło konieczne – po jego użyciu trzeba zawsze starannie wyczyścić optykę, preparat zwykle nie nadaje się już dalej do obserwacji obiektywami bez imersji. Obserwacje wykonywałem w tzw. ciemnym polu – obraz jest zupełnie czarny tam, gdzie niczego nie ma, a obiekty błyszczą się jasnym światłem niczym ciała niebieskie na nieboskłonie. Błąkając się po preparacie, natrafiłem na obiekt o wyglądzie kosmicznym. Połyskująca, nieregularna forma wypuszczająca cienkie szpikulce i nitki w różnych kierunkach. Te szpikulce z nitkami zmieniały się zupełnie szybko. Nie można było od tego oderwać oczu! W niektórych momentach obiekt przyjmował demoniczne kształty (zarys jakby płaszczki, nietoperza), po czym powracał do kształtu kulistego. Teraz już wiem, że to było bliskie spotkanie z amebą, prawdopodobnie wampirzą (Vampyrellida) – prawdopodobnie, bo rozpoznawanie mikroorganizmów jest na prawdę trudne. Poglądy na temat ich systematyki stale się zmieniają, często mamy tutaj także do czynienia z konwergencją, czyli organizmy mało ze sobą spokrewnione dochodzą do zbliżonych rozwiązań i ich morfologia lub po porostu wygląd są podobne. Kulka z promienistymi cienkimi promieniami (nibynóżkami) to może być jeden z przedstawicieli bardzo licznej grupy organizmów promienionóżek (Rhizaria).