Muszlowce dla początkujących

Muszlowce dla początkujących

Fragment artykułu: Paweł Czapczyk: Muszlowce dla początkujących. Opublikowano drukiem w Magazynie Akwarium nr 3/2016 (156).

Muszlowce – niepozorny szczyt ewolucji?
Wszystkie gatunki należące do tej grupy ryb są endemitami, zamieszkującymi jeden akwen na świecie: afrykańskie jezioro Tanganika. Wszystkie też wywodzą się z arcyciekawej rodziny pielęgnicowatych (Cichlidae), charakteryzującej się rozbudowanymi instynktami rozrodczymi i niebanalnymi zachowaniami rodzicielskimi. Myliłby się jednak ten, kto by pomyślał, że same tworzą jakąś podrodzinę czy rodzaj. Nie, „muszlowce” nie są nazwą systematyczną, która wynikałaby wprost z budowy morfologicznej pokrewnych taksonów albo którą potwierdzałyby jakiekolwiek wnikliwe badania genetyczne. Są jedynie – tak jak „pyszczaki” z jeziora Malawi – polską nazwą zwyczajową, utworzoną na podobieństwo określeń z języka niemieckiego (Schneckenbuntbarsche) czy angielskiego (shell dwellers). Pierwszy raz użyli jej Beata i Krzysztof Wiecheccy w publikacji sprzed trzydziestu lat zatytułowanej Endemiczne pielęgnice wielkich jezior Afryki, część 1. Określenie to (a pojawiały się również „muszlaki” i „pielęgnice muszlowe”) szczęśliwie przyjęło się na rodzimym gruncie językowym. Co jednak ważniejsze – okazało się celne: przynajmniej o tyle, o ile wskazywało na fundamentalną właściwość ewolucyjno-behawioralną tych ryb, a mianowicie na ich skłonność do „zagospodarowywania” porzuconych muszli ślimaczych (głównie pochodzących od mięczaków z gatunku Neothauma tanganyicense, ale też od ślimaków Lavigeria grandis czy Iridina spekei).