Pięciosmużka (Quintana atrizona)

Fragment artykułu: Hubert Zientek, Krzysztof Gosławski: Pięciosmużka (Quintana atrizona) – rzadka żyworódka z Kuby. Opublikowano drukiem w Magazynie Akwarium nr 1/2025 (209).

Ta niewielka i rzadko utrzymywana w akwariach polskich hobbystów jajożyworodna ryba należy do popularnej rodziny piękniczkowatych (Poeciliidae). Jej ojczyzną są zarośnięte wody słonecznej Kuby, gdzie uchodzi za gatunek endemiczny i niestety zagrożony wyginięciem. W języku angielskim zwie się: Barred topminnow. W Polsce ryb tych na próżno by szukać w ofertach sklepów zoologicznych lub hurtowni akwarystycznych. Można je natomiast nabyć od nielicznych pasjonatów gatunków jajożyworodnych, którzy okazjonalnie wyprzedają swoje nadwyżki hodowlane. O tym, jak prawidłowo chować pięciosmużki, a nade wszystko pomyślnie je rozmnażać, traktuje niniejszy artykuł.

Współcześnie w warunkach naturalnych pięciosmużka prawdopodobnie występuje już tylko na należącej do Kuby Wyspie Młodości (Isla de la Juventud). Jest to druga co do wielkości wyspa położona na Morzu Karaibskim, w rozległej zatoce Batabanó, u południowo-zachodnich wybrzeży kraju. Region ten jest zresztą ojczyzną większości kubańskich gatunków endemicznych. „Atrizonki” (nazwa potoczna) nie mają dziś łatwego życia w środowisku naturalnym. Ze względu bowiem na fragmentację siedlisk, rozprzestrzenianie się w nich obcych taksonów inwazyjnych oraz chemiczną i biologiczną degradację (m.in. skażenia ściekami komunalnymi i przemysłowymi, odpadami organicznymi z hodowli zwierząt, chemizacją rolnictwa itp.) omawiany gatunek ma obecnie status krytycznie zagrożonego wyginięciem. Niewykluczone więc, że w przyszłości jedynymi miejscami do jego podziwiania będą akwaria w ogrodach zoologicznych, instytucjach ichtiologicznych i/lub promujących akwarystykę oraz zbiorniki należące do prywatnych hobbystów.