Artykuły

Brachyrhapsis roseni – nietuzinkowa żyworódka z charakterem

Ryby Ameryki Środkowej

Hubert Zientek: Brachyrhapsis roseni – nietuzinkowa żyworódka z charakterem

Ta subtelnie, ale charakterystycznie ubarwiona jajożyworodna ryba należy do rodziny piękniczkowatych (Poeciliidae), w języku angielskim zwana jest Cardinal Brachyrhaphis, Cardinal Brachy lub Olomina. Zachowanie osobników gatunku nieco odbiega od prezentowanego przez pospolitych przedstawicieli wspomnianej rodziny, zwłaszcza w kwestii behawioru rozrodczego, warto zatem zapoznać się z ciekawą biologią Brachyrhapsis roseni. Niestety, tylko nieliczne sklepy zoologiczne mają tę rybę w ofercie, a jeśli nawet – to zazwyczaj okazjonalnie. Na szczęście miłośnicy żyworódek nigdy nie zawodzą i „brachy” kupiłem właśnie od jednego z nich, co pozwoliło mi na doświadczenia hodowlane, o których traktuje niniejszy artykuł.

Ojczyzną Brachyrhapsis roseni są wody Ameryki Środkowej – tereny Kostaryki (dorzecze Río Térraba) i Panamy (dorzecze Río Chiriquí). Choć można je tam spotkać w wodach stojących, to przede wszystkim zasiedlają płytkie cieki wodne o słabym lub umiarkowanym nurcie i kamienisto-żwirowym dnie, porośniętym z rzadka roślinami (głównie przy i na brzegach). Brachyrhaphis po grecku znaczy „krótka igła”, natomiast drugi człon nazwy gatunkowej został nadany na cześć Donna Erica Rosena (1929–1986), amerykańskiego ichtiologa, w latach 1965–1975 prezesa departamentu ichtiologii przy Amerykańskim Muzeum Historii Naturalnej i badacza zajmującego się ewolucją ryb żyworodnych.

Ubarwienie ryby jest stonowane, szaro-jasnobrązowe z oliwkowym lub niekiedy zielonkawym odcieniem. Po bokach ciała widnieje od 9 do 12 ciemnych poprzecznych pręg, które mogą być mniej lub bardziej widoczne (zwłaszcza u samca) w zależności od stanu emocjonalnego osobnika. Płetwa grzbietowa jest żółto-pomarańczowa lub pomarańczowo-czerwona, z czarną, cienką, górną krawędzią. Także płetwa odbytowa, a niekiedy i ogonowa, mogą mieć niekiedy żółtawe bądź bladopomarańczowe zabarwienie. U nasady tej pierwszej widnieje dobrze widoczna czarna plama, przechodząca u samicy klinowato na przednią część płetwy i biegnąca aż do jej dolnej krawędzi (oprócz niej samica ma także mniej lub bardziej wyraźną, ciemną plamę ciążową, położoną kilka milimetrów dogłowowo, na tylnym krańcu jamy brzusznej), a u samca na średnio długie gonopodium. Narząd kopulacyjny jest dwubarwny – z wierzchu czarny, a od spodu bladożółty, co czasem trudno jest dostrzec. Koniuszek gonopodium może być prosty lub lekko wygięty dogrzbietowo, a na dwóch rurkowatych wyrostkach biorących udział w kopulacji znajdują się haczykowate twory (na trzecim ich brak lub są w formie szczątkowej). Brzegi płetwy odbytowej i ogonowej połyskują na niebiesko, względnie turkusowo (refleksy te mogą występować także w wielu innych miejscach w dolnej zwykle połowie ciała). U samicy przednia, dogłowowa krawędź płetwy odbytowej może być biała, samica ma także bardziej zaokrągloną partię brzuszną, jest bardziej krępa, masywniejsza i przede wszystkim większa – dorasta do około 6 cm. Smukłej postury samiec jest od niej o 2–2,5 cm mniejszy, za to barwniejszy. Łuski u obydwu płci mają w większości czarną, cienką obwódkę, co tworzy osobliwy koronkowy wzór na ciele (głównie w jego górnej części).

Pokaż więcej

Powiązane artykuły

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back to top button