ArtykułyPorady

Substancje balastowe w pokarmach dla ryb

PORADY - Listy do Redakcji

Substancje balastowe w pokarmach dla ryb

Pokarmy akwarystyczne

Witam Panie Redaktorze!
Czytając w Pana książce pt. Akwarium. Kompendium dla początkujących i zaawansowanych rozdział o żywieniu ryb, zainteresowały mnie substancje balastowe.
W pokarmach dla pielęgnic z Malawi jest dosyć dużo białka, a to białko nie jest w pełni trawione. By była lepsza przyswajalność, będą potrzebne substancje balastowe. Gdzie znajduje się najwięcej substancji balastowych? Z czego takie substancje się składają? W jakich pokarmach występują?
Dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.
Karol Kaczyński, Białystok

Poruszone przez Pana kwestie zasługują na w pełni profesjonalną i możliwie wyczerpującą wypowiedź. I o udzielenie takiej poprosiłem zootechnika, ichtiologa i specjalistę w zakresie żywienia ryb akwariowych, dra inż. Wojciecha Góreckiego z Towarzystwa Naukowego Branży Zoologicznej Animalian.
Paweł Czapczyk

Włókno pokarmowe, inaczej nazywane błonnikiem, to substancje różnorodnego pochodzenia, głównie roślinnego, które nie poddają się (nie ulegają) enzymatycznemu trawieniu w przewodzie pokarmowym. W skład włókna pokarmowego wchodzą naturalne włókno detergentowe (tzw. NDF) i  kwaśne włókno detergentowe (tzw. ADF). W praktyce należy przyjąć, że włókno jest mieszaniną substancji polisacharydowych rozpuszczalnych i nierozpuszczalnych w wodzie. Polisacharydy stanowią ważny składnik ścian komórkowych surowców roślinnych, grzybów oraz pancerzy bezkręgowców. Do składników roślinnych zaliczamy głównie celulozy, hemicelulozy oraz ligniny, a grzybów i składników zwierzęcych – chitynę.

  • Celuloza i hemiceluloza naturalnie występują w roślinach, w tym w szeroko stosowanych w żywieniu ryb zbożach i glonach. Ze względów żywieniowych udział tych składników w paszach (w zależności od typu troficznego zwierząt) jest niezbędny do prawidłowego trawienia i perystaltyki jelit (prawidłowy poziom węglowodanów – w tym włókna – w karmie dla ryb akwariowych przedstawiono w tabeli). Nadmiar celulozy i hemiceluloz może być niekorzystny szczególnie dla zwierząt młodych oraz mięsożernych, gdyż utrudnia on dostęp enzymów trawiennych do białek, tłuszczy i skrobi znajdujących się w paszy, przez co obniża ich wykorzystanie.
  • Chityna (ADF) jest polisacharydem nierozpuszczalnym w wodzie. Stanowi ona integralną, budulcową część kutikul (szkieletu zewnętrznego) skorupiaków, owadów i pierścienic. Jej zawartość w ciele bezkręgowców należy do swoistych cech każdego gatunku. Strawność chityny u ryb akwariowych nie jest dokładnie poznana. Prawdopodobnie waha się ona w granicach od kilku do kilkudziesięciu procent. Nie ma tutaj, jak u kręgowców wyższych, ustalonej zasady, w myśl której najlepiej trawią chitynę zwierzęta wszystkożerne. Znana jest jednak zależność mówiąca, iż ryby połykające swoje ofiary lepiej przyswajają ten cukier, niż drapieżniki rozdrabniające je w jamie gębowej. Wynika to prawdopodobnie z większej aktywności enzymów ich przewodu pokarmowego.

W przypadku częstego karmienia ryb bezkręgowcami należy mieć na uwadze, że wysoka zawartość ADF w ich pokarmie obniża strawność białka. Dlatego warto wzbogacać ich dietę o ryby oraz ich produkty. Wyjątkiem od opisanej reguły wydają się być karpieńcowate (Cyprinodontidae), których bazą żywieniową są owady oraz ich larwy. Ogólnie można przyjąć, iż ryby ciepłolubne znacznie lepiej przyswajają węglowodany niż ryby zimnolubne i morskie.

Reasumując: należy stwierdzić, iż wysoki poziom włókna w dawce w karmie przyspiesza pasaż pobranej paszy przez przewód pokarmowy. Jego czas zależy przede wszystkim od poziomu i źródła włókna. Nie należy jednak przekraczać zalecanej ilości włókna w karmie.

Niestety większość karm dostępnych na rynku jest źle zbilansowana

lub może być stosowana w żywieniu tylko wąskiej grupy ryb. Mając na względzie obecny stan wiedzy z zakresu żywienia ryb, warto podkreślić, iż nie ma takiej pełnowartościowej paszy, którą można karmić wszystkie gatunki ryb zgodnie z ich zapotrzebowaniem. Dlatego u wybitnie roślinożernych gatunków, rzadkich, wrażliwych lub cennych gospodarczo należy wybierać karmy im dedykowane. Z obserwacji i doświadczeń autora wynika, iż dietę ryb należy urozmaicać, a suche karmy powinny być tylko jednym z jej składników.

Prawdą jest, że białko z paszy nie jest w pełni trawione. Niemniej, nie należy podawać rybom, szczególnie roślinożernym, pokarmów zbyt bogatych w ten składnik. Nadmiar białka w diecie, przy długotrwałym stosowaniu nieprawidłowo zbilansowanej karmy, prowadzi często do dysfunkcji nerek. Obraz ten jesz szczególnie dobrze widoczny w badaniach ichtiopatologicznych.

Z akwarystycznym pozdrowieniem,

dr inż. Wojciech Górecki, TNBZ Animalian

Opublikowano drukiem w Magazynie Akwarium nr 1/2017 (161).

Chcę zamówić prenumeratę
Chcę zamówić ten numer

Pokaż więcej

Powiązane artykuły

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back to top button