Rodzaj Tropheus
Pochodzenie: endemiczne ryby występujące wyłącznie na obszarach przybrzeżnej strefy skalistej na głębokości do 20 m w jeziorze Tanganika.
Wielkość: dorastają do 12-16 (20) cm długości w zależności od gatunku/odmiany.
Zbiornik: trofeusy należą do ryb terytorialnych i stosunkowo agresywnych (dominujące samce i samice) w obrębie własnego rodzaju. Dlatego za minimalny zbiornik dla nich uznaje się obecnie akwarium o długości 150 cm i pojemności co najmniej 350 l. W takich warunkach można pielęgnować niewielką grupę składającą się maksymalnie z 20 szt. tych ryb. Akwarium należy szczelnie przykryć, aby zapobiec wyskakiwaniu ryb i umiarkowanie oświetlić (zbyt silne oświetlenie nie jest wskazane zwiększa bowiem płochliwość trofeusów, poza tym może powodować niepotrzebne podnoszenie temperatury wody). Bardzo ważna jest intensywna filtracja wody przy zastosowaniu filtrów kanistrowych wspomaganych przez wewnętrzne filtry turbinowe. Ich wydajność należy dobrać tak, aby woda w zbiorniku była filtrowana co najmniej 3-4 razy w ciągu godziny. Dodatkowo wskazane jest bardzo intensywne napowietrzanie wody. Konieczna jest też grzałka zapewniająca stałą i niezmienną temperaturę 25-27°C. Pozostałe parametry wody: twardość ogólna 15-25°dGH, pH 8,0-8,5, konieczne regularne, nieznaczne podmiany wody w ilości ok. 10% na tydzień. Wystrój wnętrza zbiornika powinno stanowić podłoże z dobrze przepłukanego grubego piasku oraz formacje skalne lub kamienne. Do ich budowy zaleca się użyć materiałów, które jednocześnie buforują twardość i odczyn wody. Pod większe fragmenty kamieni należy zastosować podkładki chroniące szklane dno przed pęknięciem (np. wykonane z ochronnej kratki plastikowej).
Charakterystyka: trofeusy można hodować w grupach składających się z osobników jednej odmiany lub łącząc ze sobą niektóre ich odmiany. Ponieważ jednak mogą się one krzyżować ze sobą, zaleca się, aby poszczególne odmiany pochodziły z odległych rejonów geograficznych, tj. z północy i z południa Tanganiki lub aby należały do różnych gatunków (najlepiej skorzystać z tabeli krzyżowania trofeusów dostępnej np. w internecie). Wraz z trofeusami można pielęgnować inne ryby, np. z rodzajów Eretmodus, Petrochromis albo Simochromis (tylko przy odpowiednio dużym zbiorniku).
Opis: wszystkie trofeusy odznaczają się charakterystyczną sylwetką – ich ciało jest lekko wydłużone, dość wysokie (zwłaszcza w części głowowej), bocznie spłaszczone z dużą, silnie uwypukloną i łagodnie zaokrągloną głową. Płetwa grzbietowa stosunkowo szeroka, obejmuje większą część górnej krawędzi ciała. Brak płetwy tłuszczowej. Płetwa ogonowa trójkątna, lekko widlasto wcięta. Ciało dość masywne, doskonale umięśnione, przystosowane do szybkiego pływania. Zmienność barw bardzo znaczna – głównie na tej podstawie wyróżnia się co najmniej kilkadziesiąt odmian tych ryb (patrz opisy poniżej).
Pokarm: wszystkie trofeusy są wyspecjalizowanymi rybami roślinożernymi odżywiającymi się w naturze głównie tzw. „Aufwuchs” porastającym podwodne skały w skład którego wchodzą glony nitkowate, skorupiaki oraz osady organiczne i nieorganiczne. W tym celu wykształciły bardzo długi przewód pokarmowy przystosowany do trawienia pokarmu zawierającego celulozę i inne substancje balastowe. Z punktu widzenia akwarysty tak wąskie przystosowanie pokarmowe wiąże się z koniecznością zapewnienia tym rybom rygorystycznie dobranej, odpowiedniej dla nich diety. Wszelkie zaniedbania w tym zakresie, a zwłaszcza podawanie ciężkostrawnego, niewłaściwego dla trofeusów pokarmu mogą w krótkim czasie oprowadzić do poważnych chorób i śmierci tych pielęgnic. W ich diecie wyróżnia się trzy rodzaje pokarmów: pokarmy podstawowe, których zadaniem jest zapewnienie rybom poszczególnych składników odżywczych, pokarmy balastowe, mające dostarczać substancji wypełniających, koniecznych dla podtrzymania prawidłowej pracy układu pokarmowego oraz pokarmy uzupełniające mające na celu uzupełnienie jadłospisu ryb o ew. brakujące składniki. Akwariową dietę trofeusów najlepiej oprzeć na specjalistycznych pokarmach suchych. Wśród karm podstawowych polecić można m.in. (w kolejności alfabetycznej): Hikari Cichlids Excel, Naturefood Cichlid Plant, Naturefood Plant, O.S.I. Spirulina Flakes, O.S.I. Spirulina Pellets, Sera Flora, Sera Spirulina Tabs, Tetra Phyll, Tetra Pro Vegetablel, Tropical Spirulina Super Forte, zaś wśród karm uzupełniających: Danischi Veggie Delux, Danischi Kryll, Danischi Ultima, O.S.I. Marine, O.S.I. Brine Shrimps, Tropical D-Allio (Redakcja MA zwyczajowo unika podawania nazw firmowych produktów w celu uniknięcia posądzenia o „kryptoreklamę”, jednak uznaliśmy, że w przypadku tak specyficznych i delikatnych ryb jak trofeusy wymienienie przykładowych, sprawdzonych przez doświadczonych hodowców pokarmów jest w pełni uzasadnione), a także glony nori (Porphyra yezoensis) stosowane do wyrobu sushi. Jako pokarmy balastowe najlepiej sprawdzają się mrożonki: Cyklop, Mysis, krewetki, Shrimp-mix (krewetki z groszkiem), szpinak oraz brokuły (mrożone, lekko obgotowane lub sparzone przed podaniem). Pokarmy podstawowe należy podawać w małych ilościach 2-3 razy dziennie. Pokarmy uzupełniające zaleca się serwować jako pojedyncze posiłki co 2-3 dni, zaś pokarmy balastowe nie częściej niż raz lub najwyżej dwa razy w tygodniu. Jeden dzień w tygodniu można stosować całkowitą głodówkę (niektórzy hodowcy co jakiś czas przeciągają ją na 2, a nawet 3 dni). Wszelkie płatki przed podaniem zaleca się lekko zmoczyć, zaś granulki namoczyć przez kilka minut w odrobinie wody akwariowej tak, aby wchłonęły w siebie tyle wilgoci, ile są w stanie. Trofeusów nie należy przekarmiać – pojedyncza porcja pokarmu powinna być przez nie całkowicie zjadana w ciągu jednej minuty.
Rozmnażanie: trofeusy należą do gębaczy vel. pyszczaków. Para ryb przystępuje do tarła, po czym, po zapłodnieniu ikry, jest ona zbierana do pyska przez samicę. Okres inkubacji trwa 21-24 dni (u ryb pochodzących z odłowu nawet do 40 dni) po czym samica wypuszcza w pełni ukształtowane młode. Noszącą ikrę samicę można odróżnić po wypełnionej jamie gębowej. W zasadzie można postąpić dwojako – odłowić samicę tuż przed końcem inkubacji do oddzielnego zbiornika (ponieważ długo opiekuje się ona narybkiem powinna z nim pozostawać) lub pozostawić w zbiorniku ogólnym. Teoretycznie trofeusy raczej rzadko zjadają swoje młode – krytycznym momentem jest jednak chwila ich wypuszczania przez samicę, bowiem gwałtownie uwolnione do wody maluchy kojarzą się rybom z wrzuconym do niej pokarmem (w naturze samica zawsze uwalnia maluchy na płyciźnie poza zasięgiem innych dorosłych trofeusów, nie znają one więc narybku i muszą się do niego stopniowo przyzwyczaić). W celu zwiększenia ich szans na przeżycie zaleca się umieścić w akwarium porowate skałki wapienne z licznymi otworami, w których będą mogły się ukryć. Młodych jest niewiele – zwykle od 2 do 17 (niekiedy więcej). Samica przez jakiś czas pozostaje razem z nimi, po czym rozpoczynają samodzielne życie. Należy karmić je rozdrobnionymi pokarmami suchymi, takimi samymi, jak ryby dorosłe. Pokarm powinien być podawany w małych dawkach, ale możliwie często, nawet 4-5 razy dziennie.
- Prenumerata Magazynu Akwarium45,00 zł – 218,00 zł
- Magazyn Akwarium nr 12/2010 (101)11,50 zł – 16,50 zł
- Muszlowce „ocellatus”: Lamprologus meleagris, Lamprologus ocellatus, Lamprologus speciosus3,50 zł
- Neolamprologus calliurus2,70 zł
- Lamprologus signatus2,70 zł
- Pielęgnice z rodzajów Cyprichromis i Paracyprichromis w akwarium Tanganika3,50 zł
- Neolamprologus furcifer2,70 zł
- Chalinochromis cyanophleps2,49 zł
- Altolamprologus sp. compressiceps „shell”2,70 zł
- Roślinność w jeziorze Tanganika2,49 zł
- Akwarium biotopowe z pielęgnicami jeziora Tanganika2,70 zł